भारतले गण्डक नहरमा पानी उपलब्ध नगराए मध्य तराईका किसान प्रभावित हुने

वीरगंज । भारतले यस वर्षको हिउँद याममा गण्डक नहरमा पानी उपलब्ध नगराए मध्य तराईका पर्सा, बारा र रौतहटका गहुँ खेती गर्ने किसान प्रभावित हुने भएका छन् ।

नहरमा पानी नआए गहुँ बाली सिँचाइविहीन हुने भएकाले उत्पादनमा समेत व्यापक कमी आउने किसानहरूले बताएका छन् । एकातिर सुख्खा मौसम, अर्कोतिर वैकल्पिक सिँचाइको व्यवस्था नहुँदा किसान थप समस्यामा पर्ने भएका छन् । 

नारायणी सिँचाइ व्यवस्थापन कार्यालय वीरगञ्जका सूचना अधिकारी इन्जिनियर सुरेशप्रसाद साहका अनुसार भारतीय पक्षले यस वर्ष गहुँ सिजनमा नहरमा पानी दिन असमर्थता जनाएपछि कार्यालयले संघीय सिँचाइ विभागलाई पत्राचार गरी औपचारिक रूपमा यसको जानकारी गराइसकेका छन् ।

भारतले यसवर्ष नहरको सफाई र मर्मतसम्भार प्रयोजनका लागि हिउँदमा ठेकेदारमार्फत काम गरिने भएकाले नहरमा पानी नआउने जानकारी गराएको इन्जिनियर साहले बताउनुभयो । 

हाल नहरमा पानी आउन छोडेको र जमेको पहिलेको पानी सुक्ने क्रममा रहेको छ । पानी सुकिसकेपछि भारतीय पक्षले मर्मतसम्भारको काम थाल्नेछ । मर्मतसम्भार सुरु भएपछि गहुँ बालीका लागि नहरमा पानी दिन सम्भव हुँदैन । तर नेपाली किसानलाई सिँचाइ गर्न पानी दिएर त्यसपछि मर्मत कार्य सुरु गर्न पनि भारतीय पक्षसँग समय उपलब्ध हुन सक्ने हुँदा यसतर्फ सम्बन्धित निकायले भारतीय पक्षलाई आग्रह गर्नुपर्ने माग किसानले गरेका छन् । 

पर्सा, बारा र रौतहटका किसान हरुले गहुँ छर्ने तयारी गरेको र गहुँ उम्रिए सँगै एक पटक सिँचाइ गरे पुग्ने उनीहरूले बताएका छन् ।  

भारतसँगको गण्डक सम्झौता बमोजिम भारतीय पक्षले गहुँ बालीका लागि नहरमा ८ सय ५० क्युसेक पानी दिनुपर्छ । सम्झौता अनुसारको पानी नआउने र भारतीय भूमिमा नहरमा नियमित मर्मतसम्भार अभावमा नहरको अन्तिम बिन्दु अर्थात् रौतहटको पूर्वी भेगसम्म नहरमा पानी नपुग्ने समस्या वर्षौँदेखि रहेको छ । 

गण्डक नहरअन्तर्गत नेपाल तर्फ ३७ हजार ४ सय हेक्टर जग्गा सिञ्चित क्षेत्र रहेकोमा पर्सामा १६ हजार हेक्टर, बारामा ९ हजार हेक्टर र बाँकी रौतहटमा रहेको छ । 

सम्झौता अनुसार बर्सेनि धान बाली सिजनमा असार १५ र गहुँ बालीका लागि पुस १५ मा भारतीय पक्षले नहरमा पानी दिनु पर्ने कुरा उल्लेख छ । 

नवलपरासीको त्रिवेणी भैसालोटन स्थित नेपाल भारत सीमामा निर्मित ब्यारेजबाट भारतीय पक्षले गण्डक नहरमा पानी छोड्ने गर्दछ । भारतमै ९२ किलोमिटर हुँदै यो नहर पर्साको जगरनाथपुर गाउँपालिकाबाट नेपाल प्रवेश गर्दछ ।  पर्सा, बारा र रौतहटमा गरी १५ ब्लकमा विभाजित गण्डक नहरको लम्बाइ नेपालतर्फ भने ८१ किलोमिटर रहेको छ ।