लुम्बिनी प्रदेशमा मानव अधिकार उल्लङ्घन ज्यादतीका घटनामा २ हजार २ सय ७१ जना पीडित

बाँके। लुम्बिनी प्रदेशमा मानव अधिकार उल्लङ्घन र ज्यादतीका घटनामा २ हजार २ सय ७१ जना पीडित भएको इन्सेकले सार्वजनिक गरेको वर्ष पुस्तकमा उल्लेख गरिएको छ ।

गत वर्ष सन् २०२३ मा २ हजार ८३ जना पीडित भएको बताउँदै इन्सेकका लुम्बिनी प्रदेश संयोजक भोला महतले यस वर्ष मानव अधिकार उल्लङ्घनका घटनामा राज्य पक्षबाट ६ जना महिला र २५ पुरुष गरी जम्मा ३१ जना तथा ज्यादतीका घटनामा अन्य पक्षबाट २ हजार १ सय ६२ जना महिला र ७८ जना पुरुष सहित जम्मा २ हजार २ सय ४० जना पीडित भएको पुस्तकमा उल्लेख भएको बताउनु भयो ।

यस वर्ष राज्य पक्ष अन्तर्गत भएका मानव अधिकार उल्लङ्घन अन्तर्गत कारागारमा रहेका एक जना पुरुषको स्वास्थ्य लगायतका विभिन्न कारणले मृत्यु भयो भने दुई जना पुरुषको हिरासतमा मृत्यु भयो । साथै कुटपिटका घटनामा दुई जना, बालिका बलात्कारमा दुई जना, अमानवीय व्यवहारमा दुई, घाइते घटनामा २२ जना गरी ३१ जना पीडित भएको संयोजक महतले जानकारी दिनुभयो ।

अपहरण घटनामा सात जना, बाल अधिकारमा ३ सय ३१ जना, अमानवीय व्यवहार घटनामा ३२ जना, कुटपिट घटनामा १५ जना, महिला अधिकारमा १ हजार ७ सय ९१ जना, जातीय विभेद घटनामा दुई जना, दुर्घटना घटनामा १० जना, धम्की १२ जना, हत्या घटनामा ३८ जना र आर्थिक, सामाजिक र सांस्कृतिक अधिकार ९सम्पत्तिको अधिकारबाट वञ्चित० बाट दुई जना पीडित भएको इन्सेकको वर्ष पुस्तकमा अभिलेखीकरण गरिएको संयोजक महतले बताउनु भयो ।

महिला अधिकार उल्लङ्घनका घटनामा सन् २०२४ मा लुम्बिनी प्रदेशमा १ हजार ७ सय ९१ जना पीडित भएका छन् । यस वर्ष महिला बेचबिखनका घटनामा १८ जना, महिला बेचबिखन प्रयासका घटनामा चार जना, घरेलु हिंसाका घटनामा १ हजार ५ सय ८४ जना, दाइजो घरेलु हिंसा घटनामा दुई जना, कथित बोक्सीको आरोपमा तीन जना, परिवारजनबाट हत्या घटनामा १३ जना, साइबर अपराध घटनामा एक जना, बलात्कार घटनामा १ सय २९ जना, सामूहिक बलात्कार घटनामा ११ जना, हाडनाता करणीमा तीन जना, वैवाहिक बलात्कार घटनामा एक जना, बलात्कार प्रयास घटनामा १५ जना र यौन दुर्व्यवहार घटनामा सात जना गरी जम्मा १ हजार ७ सय ९१ जना पीडित भएका छन् ।

यस वर्ष बाल अधिकार उल्लङ्घनका घटनामा ३ सय ३३ जना पीडित भए । जसमध्ये बाल विवाह घटनामा १४ जना, बालबालिका बेचबिखन घटनामा १२ जना, विद्यालयमा दिइने शारीरिक सजाय घटनामा चार जना, बलात्कार घटनामा राज्य पक्षबाट दुई जना र अन्य पक्षबाट १ सय ९५ जना गरी १ सय ९७ जना, सामूहिक बलात्कार घटनामा २० जना, हाडनाता करणी घटनामा १० जना र यौन दुर्व्यवहार घटनामा ७६ जना पीडित भएको अभिलेखमा उल्लेख गरिएको छ ।

कारागारमा क्षमताभन्दा बढी कैदीबन्दी राखिने र त्यसका कारण सिर्जित समस्या समाधानका लागि सरकारी पक्ष उदाशिन बनेको बताउँदै संयोजक महतले क्षमताभन्दा बढी राखिएका कैदीबन्दीलाई सुत्न, बस्न, खाना पकाउन, खान, हिँडडुल गर्न, शौचालय जान, नुहाउन तथा खानेपानीका साथै विभिन्न रोगको सङ्क्रमणजस्ता समस्या देखिने गरेको जिकिर गर्नु भयो ।

कार्यक्रममा बाँकेका प्रमुख जिल्ला अधिकारी खगेन्द्रप्रसाद रिजालले इन्सेकले प्रकाशन गरेको मानव अधिकारी वर्ष पुस्तकमा राज्य पक्ष भन्दा बढी गैर राज्य पक्षबाट मानव अधिकार उल्लङ्घन र ज्यादती घटना बढेको हुँदा गैर राज्य पक्षबाट हुने घटना कम गर्न आवश्यक रहेको बताउनु भयो । उहाँले संविधान र कानुनले दिएको अधिकारलाई कार्यान्वयन गर्दै मानव अधिकारको रक्षा गरेर मानव अधिकारको पक्षमा काम गर्न जरुरी जिकिर गर्नु भएको थियो ।

इन्सेकले प्रत्येक वर्ष प्रकाशन गर्ने मानव अधिकार वर्ष पुस्तकले मानव अधिकारको पक्षमा काम गर्ने र मानव अधिकारकर्मीका लागि प्रेरक पुस्तक भएको वरिष्ठ अधिवक्ता सुनिल श्रेष्ठले बताउनु भयो । उहाँले समाजमा अझै पनि आफू विरुद्ध हुने घटनामा खुलेर पीडितले आफ्नो कुरा राख्ने वातावरण तयार नभएको हुँदा समाजमा भइरहेको घटना बाहिर आउन नसकेको औँल्याउनु भयो । उहाँले समाज भइरहेका घटनाहरू कम गर्न लागि सरोकारवाला पक्षमा बीच छलफल चलाउने र मानव अधिकारको उल्लङ्घन र ज्यादती घटना न्यूनीकरण गर्ने गरी काम गर्न जरुरी रहेको बताउनु भयो ।

बाँकेका प्रहरी उपरिक्षक तुलबहादुर कार्कीले प्रहरीले काम गर्ने क्रमममा कहिलेकाहीँ केही समस्या पर्दा मानव अधिकार उल्लङ्घन भएको हुन सक्ने स्वीकार गर्दै उहाँले प्रहरीले शान्ति सुरक्षा कायम गर्दा वा अन्य काम गर्दा मानव अधिकारको हनन हुन नदिन प्रहरी सचेत रहेको बताउनु भयो ।

राष्ट्रिय मानव अधिकार आयोग, नेपालगञ्ज शाखा कार्यालयकी प्रमुख द्वारिका अधिकारीले इन्सेकले प्रत्येक वर्ष प्रकाशन गर्ने मानव अधिकार वर्ष पुस्तकमा मानव अधिकारको क्षेत्र फराकिलो हुँदै गएको बताउनु भयो । इन्सेक लुम्बिनी प्रदेश कार्यालयले नेपालगञ्जमा आयोजना गरेको कार्यक्रममा नेपाल मानव अधिकार वर्ष पुस्तक सन २०२५ समेत सार्वजनिक गरिएको थियो ।