सहरी क्षेत्रको माटोको गुणस्तर अभिवृद्धि गर्नु जरुरी छ : मन्त्री परियार

काठमाडौँ । कृषि तथा पशुपन्छी विकास मन्त्री मदनप्रसाद परियारले खेतीयोग्य गाउँको जस्तै सहरी क्षेत्रको माटो पनि मूल्यवान् भएकाले त्यसको संरक्षण एवं गुणस्तर अभिवृद्धि अपरिहार्य रहेको बताउनुभएको छ । 

बाह्रौँ विश्व माटो दिवसका अवसरमा कृषि विभागले आज यहाँ आयोजना गरेको कार्यक्रममा उहाँले माटो कृषि उत्पादनको प्रमुख साधन हुनुका साथै सम्पूर्ण पारिस्थितिक प्रणाली सन्तुलनको महत्त्वपूर्ण अवयव भएकाले यसको संरक्षणसँगै गुणस्तर अभिवृद्धि गर्नु जरुरी रहेकामा जोड दिनुभयो । “खेती हुने गाउँको माटोजस्तै सहरको माटो पनि मूल्यवान् छ । त्यसैले यसको संरक्षण एवं गुणस्तर अभिवृद्धि गर्नतर्फ सबै केन्द्रित हुनुपर्ने आवश्यकता छ”, उहाँले भन्नुभयो ।

मन्त्री परियारले व्यावसायिक र सघन खेती प्रणाली अवलम्बन गरिँदा नेपालको अधिकांश माटो अम्लीय हुन गएको उल्लेख गर्दै विशेष गरी पूर्वी नेपालको माटो पश्चिम नेपालको तुलनामा बढी अम्लीय रहेको जानकारी दिनुभयो । अम्लीय माटोको उर्वराशक्ति घट्न गई उत्पाकत्वमा ह्रास आउने उहाँको भनाइ छ । 

उत्पादन बढाउन र माटोको संरक्षणका लागि उर्वराशक्ति बढाउनुपर्नेमा जोड दिँदै माटोको सही उपयोगमार्फत दिगो कृषि उत्पादन वृद्धि गर्नुका साथै सम्पूर्ण पारिस्थितिक प्रणाली सन्तुलन गर्नका लागि माटो स्वास्थ्य बनाउन, सुधार गर्न र संरक्षण गर्न जरुरी रहेको उहाँले बताउनुभयो ।

ग्रामीण क्षेत्रमा असन्तुलित रासायनिक मल तथा अत्यधिक विषादीको प्रयोग, अव्यवस्थित खेती गरिनु तथा सहरमा अत्यधिक प्लाष्टिकको प्रयोग, औद्योगिक तथा घरायसी फोहर चुनौतीका रूपमा रहेका मन्त्री परियारले बताउनुभयो । उहाँले भन्नुभयो, “त्यसबाहेक बढ्दो सहरीकरणले खुला क्षेत्र माटो, कङ्क्रिट र सडकले ढाकिँदै छ, जसले माटोको पानी सोस्नुका साथै बिरुवा उमार्ने क्षमता कम हुँदै जान्छ । यही कारणले हाम्रो माटोको गुणस्तरमा ह्रास आएको हो ।”

मन्त्री परियारले नक्सालाई अद्यावधिक गर्ने कार्य भइरहेको बताउँदै त्यसबाट किसानले आफ्नो जमिन र माटोको खाद्यतत्वको अवस्था जानकारी लिई सोबमोजिम सन्तुलित मल खाद प्रयोग गर्न सक्ने बताउनुभयो । 

मन्त्रालयले सरोकार भएका निकायसँगको समन्वयमा माटो परीक्षण, सन्तुलित मल खाद प्रयोगलगायत विषयमा प्राविधिक तथा किसानको क्षमता अभिवृद्धि गर्ने, रासायनिक र प्राङ्गारिक मलको सही प्रयोग एवं नियमनसम्बन्धी कार्यहरू नियमित गर्दै आएको उहाँले जानकारी दिनुभयो ।