जुम्लाका ९ हजार घरमा पुग्यो एकघर एकधारा

जुम्ला । जुम्लाका ९ हजार बढी घरधुरीमा एकघर,एकधारा पुगेका छन् । जुम्लाको एक नगरपालिका र सात गाउँपालिका गरि आठ पालिका रहेको जुम्लाका ६० वटामा गरि ९ हजार बढी घरधुरीमा एकघर,एकधारा पुगेको हो ।

खानेपानी, सिचाई तथा ऊर्जा विकास कार्यालय जुम्लाको तथ्यांकनुसार जुम्लामा हाल कूल २४ हजार ४२२ घरधुरी सङ्ख्या रहेकोमा ९ हजार ८८६ घरधुरीमा एकघर एकधाराको पहुँच पुगेको खानेपानी, सिचाई तथा ऊर्जा विकास कार्यालयका प्रमुख अक्कल महतले बताउनुभयो । उहाँले भन्नुभयो,’हाम्रो तथ्यांकअनुसार जिल्लाका ९ हजार ८८६ घरधुरीमा एकघर एकधारा निर्माण भएको देखिन्छ । कुल घरधुरी मध्य बाँकी अझै सार्वजनिक धारा र कुवा, मुलधारा र खोलाको दूषित पानी प्रयोग गरिरहेका छन् ।’

खानेपानी, सिचाई तथा ऊर्जा विकास कार्यालयको तथ्याङ्कलाई आधार मान्दा जुम्लाका १४ हजार ५ सय ३६ घरधुरी अझै प्रदूषित पानी पिउन बाध्य रहेको देखिन्छ । ९ हजार ८८६ घरधुरीमा धारा पुगेपनि ठुलो सङ्ख्यामा नागरिक  खोला,मुल कुवाको पानी प्रयोग गर्न बाध्य रहेको तथ्यले खानेपानी जस्तो आधारभूत विकासमा स्थानीय सरकार चुकिरहेको स्पष्ट देखिन्छ । 

जुम्लाको हिमा गाउँपालिकाले खानेपानी विकासमा उल्लेखीय काम गरिने अन्य पालिकाले पनि खासै प्राथमिकता दिएका छैनन् । जसका कारण स्रोत भएर लगानी अभावले खानेपानी आयोजना निर्माण नहुँदा दूषित पानीकै भरमा दिन गुजारा गर्न बाध्य छन् ।

खानेपानी, सिचाई तथा ऊर्जा विकास कार्यालय जुम्लाको तथ्याङ्क अनुसार एकघर एकधारा नपुगेका १४ हजार ५ सय बढी घरधुरीमध्ये १० हजार ३२९ वटा घरधुरीले सार्वजनिक धाराको पानी पिउँदै आएका छन् । 

त्यस्तै कुवाको पानी खाने ५९ वटा घरधुरी, मुलधाराको पानी खाने ३ हजार ८ सय ७४ वटा घरधुरी, नदी खोलाको पानी खाने २ सय १४ घरधुरी र अन्य पानीका स्रोतबाट पानी खाने ६० घरधुरी रहेका छन् । 

सङ्घीयता कार्यान्वयनको करिब ७ बर्ष बितिसक्दा समेत हालसम्म जुम्लाका ४० दशमलव ४७ प्रतिशत घरधुरीमा मात्रै एक घर एक खानेपानीका पहुँच विस्तार भएको छ । 

हरेक नागरिकलाई स्वच्छ पिउने पानीको हक हुने व्यवस्थापन नेपालको संविधानले व्यवस्था गरेपनि जुम्लाका अधिकांश नागरिक त्यो अधिकारबाट वञ्चित छन्  । जुम्लाका सिंजा क्षेत्रका हिमा,सिंजा र कनकासुन्दरी गाउँपालिकाले सुस्वा परियोजना सँगको साझेदारीमा खानेपानी क्षेत्रमा उल्लेखीय काम गरेका छन् ।

हिमा गाउँपालिकाले साढे दुई वर्षको अवधिमा हिमाका एक हजार तीन सय घरधुरीमा धारा पुगेको छ । सुस्वा परियोजना अन्तर्गत ५ सय ४० वटा धारा निर्माण भएका छन् । २ हजार ३ सय ७७ घरधुरी रहेको हिमाले १३ सय घरधुरीमा धारा पुराएको हो ।  

जसमा हालसम्म सुस्वा परियोजनाले हिमाको खानेपानी विकासका लागि ३ करोड ९१ लख रुपैयाँ लगानी गरेर ५४० वटा धारा निर्माण गरेको सुस्वा परियोजना संयोजक सुमित्रा शाहीले बताउनुभयो । उहाँका अनुसार हिमाको बड्की गाउँका १६६ घरधुरी, बाजागाँडाका १३६, डाडाबाँडाका ७०, देवारगाउँका ७०, मर्चि गाउँका ६६ र बागबजारका २० घरधुरी धारा निर्माण भएका छन् ।

त्यस्तै, हिमा गाउँपालिकाले करिब साढे ३ करोड बढीको लगानीमा बृहत् हिमा खानेपानी आयोजना निर्माण कार्य थालनी गरेको छ । जसमा धाँचु गाउँका ४ घरधुरी, जार्जी गाउँका ८८, तली कुडुका १०२, सिम्तलीका ७४, खेतुका २२, सानो चिउडीको २४ र ठूलो चिउडीका ९६ घरधुरीमा एक घर एक धारा निर्माण भएको हिमा गाउँपालिकाका इन्जिनियर तोर खड्काले बताउनुभयो ।