रिकु गाउँको पीडा : पैदलमार्ग निर्माणको काम पनि बन्द

दोलखा । माथिल्लो तामाकोशी जलविद्युत आयोजना अन्तर्गतको रोल्वालिङ खोला जलविद्युत आयोजनाले रिकु गाउँमा निर्माण हुन लागेको अडिट– १ टनेलको काम र लामाबगर– रिकु जोड्ने पैदलमार्ग निर्माणको काम रोकेको भन्दै स्थानीयले विरोध गरेका छन् । 

लामाबगर–रिकु मोटरेवल बाटो निर्माण, अडिट– १ टनेल निर्माण र आयोजना तथा स्थानीयको समेत सामान ओसारपसार गर्न प्रयोग हुँदै आएको तुईन (रोप– वे) सञ्चालन तत्काल नभएर रिकुमा आयोजनाको कुनै पनि काम गर्न नदिने स्थानीय अगुवा होमबहादुर खड्काले बताउनुभयो । उहाँले आयोजनामा कर्मचारी राख्दा रिकु र सिमिगाँउका स्थानीयलाई प्राथमिकता दिँदै एक घर–एक रोजगारीको व्यवस्था गरिनुपर्ने समेत बताउनुभयो ।

माथिल्लो तामाकोशी जलविद्युत आयोजना अन्तर्गतकै २२ मेगावाट क्षमताको रोल्वालिङ खोला जलविद्युत आयोजनाको अडिट– १ टनेल दोलखाको गौरीशङ्कर गाउँपालिका वडा नम्बर– ९ रिकु गाउँमा बन्दै छ । आयोजनाको अडिट– १ टनेल बन्ने भएपछि आयोजनाको सामान ओर्सान र स्थानीयलाई आवतजावतमा सहज होस भनेर हाई हिमालमार्फत रोल्वालिङ खोला जलविद्युत आयोजनाले लामाबगर– रिकु पैदल मार्ग निर्माण सुरु गरेको छ भने तुईन (रोप– वे) समेत सञ्चालन गरेको छ । 

आयोजनाले विनाकारण स्थानीयलाई जानकारी नै नदिई पैदलमार्ग निर्माण रोकेको, अडिट– १ टनेलको काम रोकेर डोजर लगायतका सामानहरू अलपत्र छोडेको, तुईन (रोप– वे) सञ्चालन गर्न नदिएको, रोजगारीमा स्थानीयलाई प्राथमिकता नदिएको आरोप स्थानीयको छ । 

हामीले आयोजना सञ्चालन होस् र गाउँको विकासमा समेत टेवा पुगोस् भनेर जग्गा अधिकरण लगायतका समस्याहरूलाई सहजै समाधान गरेका थियाँैँ स्थानीय होमबहादुर खड्काले भन्नुभयो– तर आयोजनाले विनाकारण काम रोकेर स्थानीयलाई हेप्ने काम गरिरहेको छ । आयोजनाले लामाबगर– रिकु मोटरेवुल सडक निर्माण, तुईन सञ्चालन, स्थानीयलाई रोजगारी, अडिट– १ टनेल निर्माणको काम सुचारु जस्ता स्थानीयसँगको सम्झौता अनुसारको काम तत्काल सुरु नगरे सशक्त विरोध गरिने अर्का स्थानीय भीम बहादुर खड्का बताउनुहुन्छ । 

आयोजनाको काम गर्ने जिम्मेवारी पाएको हाई हिमालका प्रमुख त्रिरत्न महर्जनले स्थानीयलाई हेप्ने काम गरेकोले उनलाई तत्काल हटाउनुपर्ने स्थानीयको माग छ । आयोजनाको अडिट– १ टनेल निर्माणपछि गाउँमा चहलपहल बढेको भए पनि पछिल्लो समय आयोजनाले रिकु वासीको भावना विपरीत काम गर्दै आएको अर्का स्थानीय मेख तामाङ बताउनुहुन्छ  । 

रोल्वालिङ खोला जलविद्युत आयोजनाको प्रमुख मनोज ताम्राकार भने रिकु गाउँमा निर्माण हुन लागेको अडिट– १ टनेल निर्माण र लामाबगर– रिकु जोड्ने पैदल मार्गको काम मौसमको कारण केही समय बन्द रहेको भए पनि सहज हुनासाथ सुरु गरिने बताउनुहुन्छ । अहिले पनि सजिलो कामहरू भइरहेको ताम्राकारको भनाई छ । 

रिकुका स्थानीयले लामाबगर– रिकु मोटरेवल बाटो निर्माण हुनुपर्ने माग सुरु देखिनै गरेको भए पनि आयोजनाले मोटरेवल बाटो निर्माण गर्न नसक्ने भएकोले स्थानीयको सहमतिमै पैदलमार्ग निर्माणमा आयोजनाले सहयोग गरेको आयोजना प्रमुख ताम्राकारले बताउनुभयो । मोटरेवल बाटो निर्माणको लागि लामाबगर– रिकु, छ्योत छ्योत– सिमिगाँउ– रिकु र टाँसिनाम– रिकु कहाँबाट सम्भव हुन्छ भन्ने विषयमा गौरीशङ्कर गाउँपालिकाले डिपिआर तयार गरेको आयोजना प्रमुख ताम्राकारको भनाई छ । 

आयोजनाले तीन टन क्षमताको रोप–वे सञ्चालन गरेपछि स्थानीयको सामानहरू बोक्ने र रोजगारीमा आवश्यकता र क्षमताको आधारमा स्थानीयलाई प्राथमिकता दिने आयोजना प्रमुख ताम्राकारको भनाई छ । तर एक घर– एक रोजगारी भने सम्भव नहुने ताम्राकार बताउनुहुन्छ ।

गौरीशङ्कर गाउँपालिकाका अध्यक्ष विश्वास कार्की गौरीशङ्कर गाउँपालिकाको रिकु, सिमिगाँउ, टाँसिनाम जस्ता विकट ठाउँमा सडक पुर्‍याउन पालिकाले डिपिआर तयार गरेको तर लागत धेरै भएकोले सङ्घ तथा प्रदेश सरकारको सहयोग नभई काम अघि बढाउन नसकिने बताउनुहुन्छ । सबैको सहयोग भयो भने पालिकाले रिकु लगायतका ठाउँमा सडक पुर्‍याउन आवश्यक प्रक्रिया अघि बढाउ नसक्ने पालिका प्रमुख कार्कीको भनाई छ ।