राष्ट्रपति पौडेलले रेडियो नेपालको हीरक महोत्सवमा गर्नुभएको सम्बोधन (पूर्ण पाठ)

काठमाडौँ । राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेलले नेपालको संविधानले नागरिकलाई आफ्नो विचार अभिव्यक्त गर्ने निर्बाध स्वतन्त्रता प्रदान गरेपनि स्वतन्त्रताका नाममा हिंसा, आगजनी, लुटपाट र तोडफोड गर्ने कार्य निषेधित गरेको बताउनुभएको छ ।

सार्वजनिक सेवा प्रसारण नेपालअन्तर्गत रेडियो नेपालको हीरक महोत्सवलाई सम्बोधन गर्दै उहाँले लोकतन्त्रमा जनताको अभिमत सबैभन्दा ठूलो हुने बताउँदै संविधानको व्यवस्था, मर्म र भावना कसैले भुल्न नहुने स्पष्ट पार्नुभयो ।

राष्ट्रपति पौडेलले भन्नुभयो, “नेपालको संविधानले नागरिकलाई आफ्नो विचार अभिव्यक्त गर्ने निर्बाध स्वतन्त्रता प्रदान गरेको छ । स्वतन्त्रताको नाममा हिंसा, आगजनी, लुटपाट र तोडफोड गर्ने कार्य सर्वदा निषेधित छ । यस्ता प्रकृतिका घटना हुन नदिन सबै गम्भीर बन्नुहुनेछ भन्ने मैले विश्वास लिएको छु ।”

राष्ट्रपति पौडेलले संविधान प्रदत्त अधिकार प्रयोग गर्दा त्यही संविधानले अपेक्षा गरेको लोकतान्त्रिक संस्कृति र संस्कारलाई कसैले पनि बिर्सन नहुने धारणा राख्नुभयो । उहाँले भन्नुभयो, “लामो सङ्घर्ष, त्याग र बलिदानबाट जनता आफैँले बनाएको संविधानले प्रत्येक नागरिकलाई आफ्नो असहमति राख्ने अधिकार प्रदान गरेको छ । सङ्घीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रको यो सर्वाधिक सुन्दर पक्ष हो । तर, संविधानले प्रदान गरेको यो अधिकार प्रयोग गरिरहँदा राज्य, कानुन र जनताप्रति हामी जिम्मेवार हुनु जरुरी छ ।”

नेपालको लोकतान्त्रिक आन्दोलनमा पत्रकार र सञ्चारमाध्यमको महत्वपूर्ण भूमिका रहेको उल्लेख गर्दै राष्ट्रपति पौडेलले सञ्चार जगत्को यो महत्वपूर्ण र गम्भीर जिम्मेवारीलाई बोध गरेर संविधानमा पूर्ण प्रेस स्वतन्त्रताको सुनिश्चित गरिएको स्पष्ट गर्नुभयो । उहाँले आफू र आफ्ना पुस्ता रेडियो नेपाल सुन्दै हुर्किएको जनाउँदै समाचारका अतिरिक्त शिक्षा, जनचेतना, मनोरञ्जनात्मकलगायतका कार्यक्रम आज पनि आफ्नो स्मृतिमा मीठो सम्झना बनेर आइरहेको स्मरण गर्नुभयो ।

राष्ट्रपति पौडेलले लोकतन्त्र स्थापनासँगै मुलुकमा आमसञ्चारमाध्यमको विकास र विस्तारले गति लिएको उल्लेख गर्दै संविधानले व्यवस्था गरेको नागरिकको सूचनाको हक प्रत्याभूत गर्न रेडियो नेपालले नेपाली समाजको समावेशी चरित्रको संरक्षण र प्रवर्द्धनमा महत्वपूर्ण योगदान पु¥याएको बताउनुभयो ।

सम्माननीय राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेलले रेडियो नेपालको हीरक महोत्सवमा गर्नुभएको सम्बोधन

कार्यक्रमका अध्यक्ष
माननीय मन्त्री
सम्पूर्ण सञ्चारकर्मी तथा कर्मचारीहरू
उपस्थित महिला तथा सज्जनवृन्द !

नेपालको प्रसारण इतिहासको पहिलो संस्था रेडियो नेपालको ७५ औँ वार्षिकोत्सव एवम् हीरक महोत्सवको गौरवमय क्षणमा म रेडियो नेपालमा कार्यरत पत्रकार, पदाधिकारी, कर्मचारी एव्म शुभेच्छुकसहित सबैलाई हार्दिक बधाइ तथा शुभकामना दिन चाहन्छु ।

२००७ सालको जनक्रान्ति र रेडियो नेपाल नेपालको इतिहासमा दुई जुम्ल्याहा घटना हुन् । ००७ सालको जनक्रान्तिको युगान्तकारी सन्देशलाई गाउँ–गाउँ र जनजनमा पु¥याउन रेडियो नेपालले महत्वपूर्ण भूमिका निर्वाह गरेको हो । आजको दिनमा म यसका संस्थापक तारिणीप्रसाद कोइरालालाई यसको स्थापनामा खेल्नुभएको विशिष्ट योगदानको स्मरण गर्दै उहाँप्रति भावपूर्ण श्रद्धाञ्जली अर्पण गर्दछु । यो मुलुकमा प्रजातन्त्र स्थापनाको ऐतिहासिक घटनाक्रमसँग जोडिएको मात्र होइन देश प्रसारण माध्यमको युग प्रवेशको प्रस्थान विन्दु पनि थियो । राणा शासन अन्त्य गरी प्रजातन्त्र स्थापनाको क्रान्तिलाई सघाउन मुक्ति सेनाले चलाएको ‘प्रजातन्त्र नेपाल रेडियो’ प्रजातन्त्रको उदयसँगै आजका दिन रेडियो नेपाल हुनुमा कोइरालाको लोकतान्त्रिक चेत र मूल्यमान्यता यसको मुख्य कारण थियो । खासमा, २००७ सालको क्रान्तिको सैद्धान्तिक र वैचारिक धरातलको निर्माण नै रेडियो नेपालले गरेको हो भन्ने म ठान्दछु ।

मुलुककै प्रमुख आमसञ्चारमाध्यमका रुपमा साढे सात दशकदेखि अनवरत सत्यतथ्य सूचना, सन्देश र मनोरञ्जनात्मक कार्यक्रम सम्प्रेषण गर्दै आएको रेडियो नेपाल सार्वजनिक सेवा प्रसारण संस्थामा रूपान्तरण भएको थाहा पाउँदा मलाई खुशी लागेको छ । सार्वजनिक सेवा प्रसारणको मर्म, भावना र उद्देश्यअनुसार यसले आगामी दिनमा प्रभावकारी तवरले काम गर्नुपर्ने चुनौती तपाईहरूसामु छ । स्वतन्त्र, स्वायत्त संस्थाका रुपमा सार्वजनिक प्रसारण माध्यमको विकास भएको हो । त्यसैले, लोकतान्त्रिक मूल्य मान्यता, स्वतन्त्र व्यावसायिक पत्रकारिताको धर्म अनुरुप स्वच्छ, निष्पक्ष र जनताप्रति उत्तरदायी भएर नागरिकलाई सुसूचित गर्न सार्वजनिक सेवा प्रसारणका सम्बन्धमा विश्वले स्वीकारेका आधारभूत मान्यतालाई आत्मसात गर्ने मैले विश्वास लिएको छु ।

म र हाम्रो पुस्ता रेडियो नेपाल सुन्दै हुर्किएको पुस्ता हो । समाचार र कैंयन शिक्षा, जनचेतना, मनोरञ्जनात्मकलगायतका कार्यक्रम हाम्रा स्मृतिमा आजपर्यन्त मीठो सम्झना बनेर झञ्कृत हुन्छन् ।लोकतन्त्र स्थापनासँगै मुलुकमा आमसञ्चार माध्यमको विकास र विस्तारले गति लिएको विदितै छ । संविधानले व्यवस्था गरेको नागरिकको सूचनाको हक प्रत्याभूत गर्न रेडियो नेपालले नेपाली समाजको समावेशी चरित्रको संरक्षण र प्रवद्र्धनमा महत्वपूर्ण योगदान पु¥याएको छ । सबै जातजाति, भाषाभाषीको अधिकार संरक्षण गर्ने वहुलवादमा आधारित लोकतन्त्रको सुदृढीकरणलाई आफ्नो धर्म मानेर काम गर्दा नै संस्थाको खास लक्ष्य पुरा हुन्छ । सञ्चारमाध्यम विपद्का बेला आम नागरिकको भरोसाको केन्द्र हुन्छ भन्ने प्रमाण २०७२ को भूकम्प र कोरोना महामारीलगायतका विपत्तिका बेलामा रेडियो नेपालसहितका सञ्चारमाध्यमले गरेको योगदानबाट पुष्टि भएको छ ।

इण्टरनेट र सूचनाप्रविधिको विकासले समाचारको विषयवस्तु, सञ्चारमाध्यम र सूचना सम्प्रेषणमा आएको परिवर्तन उल्लेखनीय छ । प्रविधिको विकाससँगै सामाजिक सञ्जाल र प्रसारणका अनेक माध्यम भित्रिएको छ । यसमा नागरिक पत्रकारिताको पक्ष पनि उत्तिकै सबल बनेको छ । यस्तो अवस्थामा सहजै उपलब्ध प्रविधिको दुरुपयोग गरेर भ्रम, मिथ्या एवम् संशयपूर्ण सूचना सम्प्रेषणबाट जनतालाई दिग्भ्रमित पार्न सक्ने खतराबाट जोगाउनु जिम्मेवार आमसञ्चार माध्यमको दायित्व हो ।

सञ्चारजगतको यो महत्वपूर्ण र गंभीर जिम्मेवारीलाई बोध गरेर नै संविधानमा पूर्ण प्रेस स्वतन्त्रताको ग्यारेण्टी गरिएको हो । लामो संघर्ष, त्याग र बलिदानबाट जनता आफंैले बनाएको संविधानले प्रत्येक नागरिकलाई आफ्नो असहमति राख्ने अधिकार प्रदान गरेको छ । संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रको यो सर्वाधिक सुन्दर पक्ष हो । तर, संविधानले प्रदान गरेको यो अधिकार प्रयोग गर्दा हामी कति जिम्मेवार हुनुपर्छ भन्ने कुरा पनि त्यत्तिकै महत्वपूर्ण छ ।

नेपालको लोकतान्त्रिक आन्दोलनमा पत्रकार र सञ्चारमाध्यमको महत्वपूर्ण भूमिका रहेको छ । केही दिनअगाडि काठमाडौंमा भएको घटनाको क्रममा जनधनको जुन क्षति भएको छ, त्यसप्रति म गहिरो दुख व्यक्त गर्दछु । एक होनाहार पत्रकार र एक नागरिकको मृत्यु हुनु दुखद हो । नेपालको संविधानले नागरिकलाई आफ्नो विचार अभिव्यक्त गर्ने निर्वाध स्वतन्त्रता प्रदान गरेको छ । तर स्वतन्त्रताको नाममा हिंसा, आगजनी, लुटपाट र तोडफोड गर्ने कार्य सर्वदा निषेधित छ । यस्तो प्रकृतिको घटना हुन नदिन सबै गंभीर बन्नुहुनेछ भन्ने मैले विश्वास लिएको छु ।

संविधानले दिएको हाम्रो अधिकार प्रयोग गर्दा हाम्रै संविधानले एउटा लोकतान्त्रिक संस्कृति र संस्कारको अपेक्षा गरेको छ भन्ने पनि हामीले विर्सन हुन्न । र, लोकतन्त्रमा जनताको अभिमत सबैभन्दा ठूलो हो । संविधानको यो व्यवस्था, मर्म र भावना हामीले भुल्यौं भने नेपाली जनतालाई स्वीकार्य हुने छैन ।

अन्त्यमा, राष्ट्रिय एकता र समग्र विकासका लागि विश्वसनीय, गुणस्तरीय, अग्रणी राष्ट्रिय प्रसारण माध्यमको रुपमा रेडियो नेपालले आगामी दिनमा अझै प्रभावकारी तवरले काम गर्नेनै छ भन्ने विश्वासका साथ संस्थाको उत्तरोत्तर प्रगतिको कामना गर्दछु ।

जय नेपाल !

मिति २०८१ चैत्र २० गते